جذاب‌ترین پارچه‌ها، لباس‌ها، تی‌شرت‌ها و محصولات پارچه‌ای، همان‌هایی هستند که طرح‌های منحصربه‌فرد و رنگارنگ روی آن‌ها چاپ شده است. چاپ کردن روی پارچه، از جمله روش‌های کاربردی است که شرکت‌های تولیدی پارچه و پوشاک از آن برای جذب مشتریان و تغییر ذائقه آن‌ها استفاده می‌کنند. تاریخچه استفاده از روش های چاپ روی پارچه به هزاران سال پیش برمی‌گردد. البته روش‌های مدرنی که امروزه از آن‌ها برای چاپ کردن طرح و تصویر روی پارچه استفاده می‌شود، حاصل هم‌فکری افراد خلاقی است که به دنیای مد و هنر علاقه‌مند بودند. اما بهترین روش های چاپ روی پارچه کدام هستند و چه مزایا و معایبی دارند؟ آیا می‌توان بدون در نظر گرفتن جنس پارچه و نوع پوشاک، از هرکدام از این روش‌ها استفاده کرد؟ چرا بعضی از روش‌های قدیمی چاپ پارچه منسوخ شده‌اند و چرا بعضی از روش‌های جدید کاربرد بیشتری دارند؟
تاریخچه روش‌های چاپ روی پارچه
چاپ طرح‌ها و تصاویر مختلف، فرایندی جدید نیست و قرن‌هاست که از آن استفاده می‌شود. تمدن‌های قدیمی و باستانی از رنگ‌ها و طرح‌های مختلف برای رنگ‌آمیزی پارچه‌های خود استفاده می‌کردند تا از دیگران متمایز شوند. جالب است که بسیاری از تولیدی‌ها و برندهای مشهور هم از روش های چاپ روی پارچه برای متمایز کردن محصولات خود از سایر برندها استفاده می‌کنند. امروزه، استفاده از چاپ طرح و تصویر روی پارچه، نه فقط یک راه تبلیغاتی، بلکه روشی برای جان بخشیدن به چیزی است که در ذهن طراحان لباس و مد می‌گذرد.
جالب است بدانید که چاپ کردن روی پارچه، یک هنر باستانی است و قدمت آن به ۴ الی ۵ هزار سال قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد. اولین روش متداول برای چاپ روی پارچه، در کشور چین بنیان‌گذاری شد. بعدها، روشی با عنوان چاپ بلاک (Block printing) ابداع شد که در آن، از نوعی مواد حک‌شده برای رنگرزی پارچه استفاده می‌کردند. در آغاز قرن هفدهم میلادی، یکی از شرکت‌های هند شرقی با ارسال پنبه‌هایی که طرح چاپ‌شده داشتند، کشور انگلستان را شگفت‌زده کرد. انگلیسی‌ها که از این اقدام حیرت‌زده بودند، الگوهای خاصی را به سبک هندی برای چاپ روی پنبه سفارش دادند.
بعدها و در قرن هجدهم، روش های چاپ روی پارچه پیشرفته‌تر شد و افراد با استفاده از تکنیک‌های خاص (مثل استفاده از غلتک و استوانه برای رنگرزی) فعالیت می‌کردند. ظهور چاپ سیلک در قرن بیستم، آغازگر یک انقلاب در صنعت چاپ بود و این انقلاب با روش چاپ دیجیتال به تکامل رسید.
بررسی بهترین روش های چاپ روی پارچه
روش‌های مدرن چاپ پارچه (از جمله چاپ دیجیتال و چاپ سیلک)، با استفاده از سیستم‌های کامپیوتری دقیق اجرا می‌شوند. تولیدی‌ها و مراکز چاپ، با استفاده از سیستم‌های کامپیوتری، جوهر را مستقیماً به سطح پارچه تزریق می‌کنند تا همه‌چیز سریع، با کیفیت و دقیق انجام شود. در ادامه به ۶ مورد از محبوب‌ترین روش‌های چاپ پارچه می‌پردازیم.
روش اول: چاپ مستقیم (DGT)
چاپ مستقیم یا DGT، یکی از روش‌های رایج برای چاپ انواع طرح و تصویر روی پارچه است. همان‌طور که از عنوان این روش پیداست، تزریق جوهر روی پارچه به‌صورت مستقیم و با استفاده از دستگاه‌ها و چاپگرهای تخصصی انجام می‌شوند. دستگاه مورد استفاده برای چاپ مستقیم، در بازار ایران با عنوان DGT شناخته می‌شود و سیستم آن شبیه به دستگاه جوهرافشان است.
برای چاپ روی پارچه به‌روش مستقیم یا DGT، پارچه را باید در حالت ثابت نگه داشت و رنگ یا جوهر را با استفاده از بخش هدر (header) در دستگاه پرینتر به سطح پارچه تزریق کرد. نهایتاً، رنگ یا جوهر در الیاف پارچه نفوذ می‌کند و طرح یا تصویر مورد نظر چاپ می‌شود. مزایا و معایب این روش چاپ عبارتند از:
- مزایا: دقت بالا در چاپ، حفظ کیفیت رنگ پس از شست‌وشو
- معایب: گران‌قیمت بودن دستگاه، سرعت پایین در چاپ کردن
روش دوم: چاپ سیلک یا اسکرین (Screen printing)
چاپ سیلک یا چاپ اسکرین، از جمله روش های چاپ روی پارچه است که بیشترین کاربرد را در دنیای حرفه‌ای نساجی و تولیدی پوشاک دارد. در این روش از چاپ، از شابلون و مش نایلونی برای چاپ طرح و تصویر استفاده می‌شود. در این روش، ماده‌ای ضد آب را برای مسدود کردن فضای دور طرح می‌ریزند و سپس، فضاهای مسدودشده را با جوهر پُر می‌کنند. مزایا و معایب این روش عبارتند از:
- مزایا: کیفیت بالا در اجرای تصاویر، ماندگاری طولانی، مقرون‌به‌صرفه
- معایب: مناسب نبودن برای چاپ طرح‌های چندرنگ، ایجاد ضایعات زیاد پس از چاپ
روش سوم: سابلیمیشن (Sublimation)
در این روش، طرح‌ها روی کاغذ انتقال حرارت که به‌عنوان کاغذ سابلیمیشن (Sublimation paper) شناخته می‌شوند، چاپ می‌شوند. سپس، این کاغذها برای چاپ طرح، روی پارچه مورد نظر گذاشته می‌شوند. مهم‌ترین نکته در این روش، استفاده از گرما و فشار برای چسباندن دائمی رنگ به الیاف پارچه است. این کار باعث می‌شود تا سطح پارچه مثل روز اول نرم و لطیف باقی بماند. مزایا و معایب این روش عبارتند از:
- مزایا: عدم باقی ماندن اثر چاپ روی پارچه، سازگار با جوهرهای مبتنی بر آب، مناسب برای تمامی سایزها
- معایب: قابل استفاده فقط برای پارچه‌های پلی‌استر، نیاز به تجهیزات و رنگ‌های تخصصی، هزینه بالا، نیاز به دانش و تخصص زیاد
روش چهارم: چاپ پیگمنت (Pigment printing)
چاپ پیگمنت (Pigment printing)، یکی از روش های چاپ روی پارچه محسوب می‌شود که برای الیاف سلولزی و پارچه‌های طبیعی مناسب است. این روش، از معدود روش‌هایی است که می‌توان در آن از مواد مصنوعی هم برای چاپ استفاده کرد. مهم‌ترین مزایا و معایب این روش چاپ روی پارچه عبارتند از:
- مزایا: امکان چاپ با رنگ دائمی، اجرای آسان، تطبیق رنگ مطلوب، مقرون‌به‌صرفه، عدم نیاز به ماشین‌آلات و تجهیزات پیشرفته
- معایب: باقی ماندن آثار روی پارچه پس از چاپ، عدم تزریق جوهر یا رنگ به‌صورت مستقیم
روش پنجم: چاپ ری‌اکتیو (Reactive printing)
چاپ ری‌اکتیو (راکتیو)، یکی دیگر از روش‌هایی است که با حرارت فعال انجام می‌شود. در این روش، ابتدا یک رنگ را روی پارچه چاپ و سپس تصویر یا طرح را با واکنش حرارتی، روی پارچه چاپ می‌کنند. مزایا و معایب این روش عبارتند از:
- مزایا: تاثیر شگفت‌انگیز روی الیاف طبیعی پارچه، امکان شست‌وشوی سریع پارچه پس از چاپ
- معایب: نیاز به اقدامات تخصصی پس از چاپ، مقرون‌به‌صرفه نبودن نسبت به سایر روش‌ها
روش ششم: چاپ دیجیتال
در این روش، چاپ روی پارچه با استفاده از یک دستگاه دیجیتالی انجام می‌شود. در ابتدا باید فایل طرح یا تصویر مورد نظر را به کامپیوتر ارسال و سپس با کمک پرینتر، آن را روی پارچه چاپ کرد. پس از چاپ شدن طرح یا تصویر مورد نظر روی سطح الیاف، پارچه وارد دریچه حرارتی می‌شود تا کاملاً خشک شود.
بسیاری از تولیدی‌ها و برندهای معروف از روش چاپ دیجیتال برای اجرای طرح و تصویر مورد نظرشان روی تی‌شرت، سویشرت، کلاه و سایر پوشاک استفاده می‌کنند. مزایا و معایب این روش عبارتند از:
- مزایا: کیفیت بسیار بالا، سرعت زیاد در چاپ، هزینه پایین و معوقلانه
- معایب: کاهش کیفیت تصاویر پس از چندین‌بار شست‌وشو، عدم سازگاری با همه پارچه‌ها، نامناسب برای چاپ روی پارچه‌های رنگی و ضخیم
قیمت اجرای روش های چاپ روی پارچه
هزینه چاپ کردن طرح‌ها و تصاویر مختلف و رنگی روی پارچه‌ها، به جنس و طرح پارچه و همچنین بودجه مشتریان بستگی دارد. شما می‌توانید با استفاده از خدماتی که مجموعه پایارچاپ ارائه داده است، سفارشات خود را ثبت کنید و از کیفیت بالای محصولات چاپی لذت ببرید. مرکز چاپ لباس و پارچه پایارچاپ، از جدیدترین تکنولوژی‌ها برای چاپ کردن روی تی‌شرت، لباس کار، کوسن و غیره استفاده می‌کند. برای کسب ازلاعات بیشتر با کارشناسان پایارچاپ در تماس باشید.